İlaç Sektörü-Hekim ve Eczacıların Dergisi
Benzer yazılar
Her yıl 15 milyon bebek dünyaya gözlerini erken açıyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizde 2021 yılı doğum sayısı 1 milyon 80 bin civarında. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü son verilerine göre Türkiye’deki prematüre doğum oranı yıllık yüzde 12.2. Yani ülkemizde yıllık prematüre doğan bebek sayısı yaklaşık 130 bin.
17 Kasım Dünya Prematüre Günü sebebiyle açıklama yapan Türk Neonatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Esin Koç, “Prematüre bebeklerin, hayata tutunma ve sağlıklı gelişim şansını artıran en önemli faktör, onların uygun bir ortamda, uzman ellere doğmasıdır” dedi.
Türk Neonatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Esin Koç, 17 Kasım Dünya Prematüre Günü sebebiyle şu açıklamaları yaptı: “Her yıl ülkemizde 130 bin bebek prematüre olarak dünyaya geliyor, prematüre bebekler anne karnında geçirmeleri gereken zamanı tamamlayamadan, henüz olgunlaşmamış bedenleri ile doğan bebeklerdir. Biz de doktorlar ve hemşireler olarak gece gündüz onların sevgili aileleri ile birlikte bu bebekleri yaşatmak için elimizden geleni yapıyoruz. Bu bebeklerin iyi ve sağlıklı yaşayabilmeleri için zamanında uzman ellerde, yeni doğan bakım ünitesi olan hastanelerde dünyaya gelmeleri çok önemli.”
Neden prematüre doğuyorlar
Bir bebeğin gelişimini tam olarak tamamlayıp doğması için 40 hafta gerekiyor. Bu süre 40+2 ya da 40-2 hafta gibi düşünülebilir. Eğer bir bebek 37. gebelik haftasını tamamlamadan dünyayı geliyorsa ona prematüre doğum denilir” diyen Prof. Dr. Esin Koç, prematüre doğumun nedenlerini anlattı. Prof. Dr. Koç, “Bebek 35-37 hafta arasında doğmuşsa bu daha geç bir prematüre doğumdur. Özellikle 32 haftanın altında doğmuş ya da bin 500 kilogramın altında doğmuşsa bu prematüre bebekler daha küçük olduğundan onlarda daha çok sağlık sorunu görülebilir. Prematüre doğum tek bir nedene bağlı değildir. Anneye, bebeğe ya da ortama ait nedenler prematüre doğuma sebep olabilir. En sık karşılaşılan nedenlerden biri enfeksiyondur. Özellikle anne gebeyken son aylarda geçirilmiş ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, vajinal enfeksiyonlar ya da su kesesinin zamanından önce açılması ve amniyon sıvısı dediğimiz bebeğin içinde bulunduğu suyun enfekte olması nedenler arasındadır ama bunun dışında başka nedenler de olabiliyor. Örneğin, annenin astım, diyabet, tiroit gibi bir kronik hastalığının olması, kalp hastalığı, tansiyon, böbrek hastalığı, stres, beslenme bozuklukları gibi durumlar da erken doğuma neden olabiliyor fakat bazen de hiçbir neden bulunamıyor, onun için her zaman bebeğin prematüre doğma ihtimali olabilir” diye konuştu.
Uzman ellere doğmak önemli
Doğumun uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmesinin önemine de dikkat çeken Prof. Dr. Esin Koç, “Neonatoloji, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlığı sonrası bir üst ihtisas alanı olup, yenidoğan bebeklerin sağlıklı bir şekilde takip edilmesini ve yoğun bakım takibi gerektiren hastalıkların takip ve tedavisini içerir. Özellikle erken doğan bebeklerin neonatoloji ihtisasını almış doktorlar tarafından takip edilmesi bu bebeklerde ölüm ve sakatlık gibi istenmeyen durumları en aza indirecektir. O nedenle prematüre bebeklerin çok iyi yoğun bakım ünitelerinde ve uzman yenidoğan hekiminin olduğu yerlerde doğmaları çok önemlidir. Ailelere tavsiyem gebelik takiplerini çok iyi yaptırmaları ve önceden doğum yapacakları hastaneleri araştırıp, yenidoğan ünitesi ve yenidoğan uzmanı olan yerlerde doğum yapmaları” dedi.
Prematüre bebeklerde RDS (Solunum Güçlüğü Sendromu) daha fazla görülüyor
Prematüre doğan bebeklerdeki sağlık sorunlarına da değinen Koç şunları söyledi: Yenidoğan ölüm nedenleri arasında prematüre doğum ve bununla ilişkili sorunlar birinci sırada yer alıyor. Bu sorunlardan biri de Solunum Güçlüğü Sendromu (RDS). Bebek ne kadar erken doğmuşsa, solunum Güçlüğü Sendrumu Riski de o kadar büyüyor. Örneğin, prematüre olan ama sadece 15 gün önce doğan bir bebekte risk çok düşük iken, 26-27 haftalık doğmuş çok küçük, 600 gramlık bir prematürede yüzde 80-90’lara varan oranda Solunum Güçlüğü Sendromu görülür. Prematüre doğum olacağı zaman bunun önceden fark edilerek, bu anneye kadın doğum uzmanları tarafından steroid uygulaması yapılması gerekir, çünkü antenatal dönemde steroid yapıldığında bebeklerde bu risk düşer. Eğer antenatalsteroid yapılmamışsa, solunum güçlüğü sendromu riski artar.
Eskiden RDS’li bebeklerin tamamına yakını kaybedilirdi ama 1970’lerden sonra tüm dünyada kullanılmaya başlanan surfaktan tedavisi, bu bebeklerin sağkalım yüzdelerinde çok olumlu bir değişikliğe yol açtı. Bu bebeklerde ileriki yıllarda astım daha sık görülebiliyor ya da ilk birkaç yılda daha fazla akciğer enfeksiyonu geçirebiliyorlar. Hastaneye yatma oranları da daha yüksek oluyor. Bu nedenlerle en az 5-6 yaşlarına kadar gerek zekâ gelişimi, gerek akciğer problemleri açısından çok yakından takip edilmeleri gerekiyor.
Prematüre retinopatisi prematüre bebeklerde sık görülür
Erken doğan bebeklerde gözün retina ismi verilen ağ tabakasındaki damarlar tam olarak gelişmemiştir ve doğumdan sonra gelişimini tamamlar. Retina damarlanması tamamlanmamış bebeklerde kısaca ROP olarak bilinen prematüre retinopatisi hastalığı ortaya çıkabilir ve erken tedavi edilmezse körlüğe neden olabilir. Bu nedenle gebelik yaşı 34 hafta altında veya doğum ağırlığı bin 700 gram ve altında doğan tüm bebekler ile gebelik yaşı 34 hafta ve üstünde veya doğum ağırlığı bin 700 gramdan büyük olup kalp ve solunum destek tedavisi uygulanmış ve ‘bebeği takip eden doktorun ROP açısından riskli gördüğü’ bebeklerin doğumdan sonra 4-6. haftalarda taranması ve düzenli takibi önerilir. Nörogelişimsel problemler, işitme sorunları, kronik akciğer hastalığı çok erken doğan bebeklerde ortaya çıkabilecek komplikasyonlardır.”
Ne zaman yaşıtlarını yakalayacak?
Prematüre bebeklerin gelişimi hakkında da bilgiler veren Prof. Dr. Esin Koç, “Prematüre bebeği olan aileler, ‘Bebeğim yaşayacak mı’ sorusundan sonra en çok prematüre bebeklerinin büyüme hızının ne zaman yaşıtlarını yakalayacağını sorarlar. Bu bebekler küçüktürler ama aslında güçlü bebeklerdir. Genellikle bu bebeklerin baş çevresinin yaşıtlarını yakalaması, bebeğin beyin gelişimini göstermesi açısından çok önemlidir. Bir yaşından önce özellikle altıncı ayda baş çevresi uygun boyuta gelen prematüre bebekler genellikle ağırlıklarını da bir yaş civarında yakalayabiliyorlar. Yaşıtlarını yakalama göstergesi olarak en son boy geliyor. Zira bu bazen 3 yaşını bulabiliyor” dedi.
